Hem Tek Kalem Maaş, Hem Performans Mümkün mü?

SAĞLIK BAKANLIĞINDA HEM PERFORMANS HEM TEK KALEM MAAŞ MÜMKÜN MÜ ?

657 genel bütçe ana maaşınıza ufak revizyonlar yaparak performans ödemeyi genel bütçe maaş yan ödeme kalemi içinde almak mümkündür.

Aşağıda verdiğimiz önerinin kısaca özeti;

-Döner Sermaye ve sabit ek ödeme tamamen kaldırılıp yerine genel bütçe ana maaştaki yan ödeme uygulamasını geliştirmek

-Yan ödemesi olmayan personel standart iş=standart ana maaş alacak (taban diyebiliriz)

-Yan ödemesi artan personel ekstra iş=ekstra maaş (tavana doğru gitme diyebiliriz)

-Bu sistem geliştirilirse hekim dışı tüm bakanlık memurlarına da uygulanabilir.

-Bu sistem hastane gelirine göre değil kişinin tamamen emek sarf ettiği performansa göre hesaplamayı önermektedir.

-Önerdiğimiz bu sistem Yan Ödeme sistemi performansı 657 genel bütçe ana maaşın içine alarak daha şeffaf daha izlenebilir ve daha tasarruflu iş gücünü ortaya koymaktadır.

-Bu sistemde yan ödeme revize edilerek SGK prime tabi tutarak maaş gibi emekliliğe yansıtılması sağlanabilir.

-Döner Sermaye kaldırılıp yerine Yan ödeme ile genel bütçeye geçildiği zaman binlerce mutemet ve muhasebe saymanlık çalışanı boşa çıkarılıp farklı alanlarda personel eksikliği giderilecektir. Kırtasiye masrafları düşecektir. Uygulama birliği oluşacaktır. Şeffaf izlenebilir bir sistemde çalışan memnuniyeti de  artacaktır.

Ülke olarak kalkınmak istiyorsak sisteme yama yapmak yerine ezber bozan çağa uygun köklü değişimlere imza atmalıyız. Saha çalışanları yıkıcı eleştiriler yapmak yerine sahada edindiği tecrübeleri paylaşarak geliştirerek sunarak ülkemize daha faydalı olabilirler. İstemekten ziyade soruna çözüm sunarak hedefe daha çabuk ulaşılır. Böylelikle liyakat da yerini bulacaktır.

Aşağıdaki önerimiz yüzeysel olarak sunulmuştur. İstişare edilerek geliştirilebilir ve yeni açılımlar yeni tanımlar ilave edilebilir.

YAN ÖDEME PERFORMANS SİSTEMİ

Bilindiği üzere 657 maaş hesaplamanın içinde şu an aktif kullanılan yan ödeme kalemleri mevcuttur.

İş Güçlüğü Zammı Puanı

İş Riski Zammı Puanı

Tem. Güç. Zam. Puanı

Mali Sor. Zam. Puanı

Üste saydığımız yan ödeme puanlarından İş riski zammı puanı kaldırıp yerine yeni 3 adet daha  yan ödeme puanı biz ekleyelim.

Performans Zammı Puanı

Saha Sorumluluk Puanı

Diploma ve Sertifika Puanı

Bu önerdiğimiz sistemde Sabit Ek Ödeme kaldırılıp taban aylığa eklenecektir.

Önerdiğimiz örnek sistemi önce Tabip sonra Hemşire ile örnekle açıklayalım

Ankara merkezde yataklı hastanede çalışan Beyin Cerrahisi Uzmanını ele alalım.

İş Güçlüğü Zammı Puanı: 1000 puan olsun. Tüm branşlarda iş güçlüğü zammı puanı belirlenirken adil olunmalıdır. Beyin cerrahisi puanı 1000 ise Dahiliye branşı daha düşük olmalıdır. Şu an ki uygulanan mevcut sistemde tüm uzman doktorların iş güçlüğü zammı puanı 800 olup tüm branşlar eşittir. Branşlarda riskler ve güçlükler güncellenerek adil bir puanlama listesi yeniden yayınlanmalıdır. Puanlama unvana göre değil branşa göre yapılmalıdır.

Tem. Güç. Zam. Puanı:2000 puan olsun. Temininde güçlük zammı puanı sadece unvanlara göre değil bulunduğu il ile kıyaslanarak ilden ile farklı puanlama yapılmalıdır. Beyin cerrahisi uzmanı zor bulunan bir uzmanlık alanı ama Ankara’da Beyin cerrahisi uzmanı yeterli sayıda iken Nevşehir’de bu tam tersine olabilir. Adaletli bir puanlama sistemi olabilmesi için Puan x İl=Tem. Güç. Zam. Puanı listesi şeklinde yeniden güncellenmelidir. Böylelikle az gelişmiş illerde bu branşları çalıştırma daha kolay olacaktır.

Mali Sor. Zam. Puanı: 575 puan olsun. Şu an ki mevcut sistemde tüm uzman doktorların sıfır puandır. Bu önerdiğimiz sistemde birim sorumlusu doktorlara ve inceleme heyetinde görev alan doktorlara bu puan verilebilir.

Diploma ve Sertifika Puanı:5 puan olsun. Akademik kariyer yapan tabipler ve sertifika alıp kendini geliştiren tabipler için Diploma ve Sertifika Puanı cetvel hazırlanarak verilebilir.

Saha Sorumluluk Puanı:5 puan olsun. Saha sorumluk puanında hastanın tedavi sürecindeki tüm sorumluğu alan unvanlar ve akademik unvanlar göz önüne alınıp puan cetvel listesi hazırlanabilir.

Performans Zammı Puanı:45000 puan olsun. Beyin cerrahisi uzmanı yapmış olduğu çalışmalar yine aynı şekilde HBYS ortamında toplanarak maaş kaleminde Performans Zammı Puanına girilsin. Bununla birlikte gece, hafta sonu ve bayramlarda yapılan puanlar gündüze oranla daha farklı olmalıdır. Bu sistemde fazla mesai nöbet ücreti de kaldırılabilir. Fazla çalışan tabip zaten fazladan performans puanı üretmiş olup fazla mesaisini yan ödeme içinde almış olacaktır. Ayrıca  bu sistemde tavan tutar yerine taban yan ödeme tutarı önermekteyiz. Riskli birim tanımı yerine özellikli muayene ve girişimsel puanları getirilmelidir. Özellikli muayene ve girişimsel puanları hanesine yazan hekim zaten riskli birimde çalışmış sayılacaktır. Burada SUT fiyatlar değil sadece puanlar toplanacaktır. Hastane geliri personeli ilgilendirmeyip bakanlıklar kendi aralarında mahsup edecektir.

Şimdi yan ödeme puanlarını formüle edelim.

İş Güçlüğü Zammı Puanı : Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Performans Zammı Puanı: Tabip muayene girişimsel işlem puanı yazılacak (TMGİ)

Tem. Güç. Zam. Puanı: Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Mali Sor. Zam. Puanı: Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Saha Sorumluk Puanı: Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Diploma ve Sertifika Puanı: Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Tüm yan ödemeler puanı toplanıp aşağıdaki gibi formüle edilir.

Toplam Yan Ödeme puanı x Yan Ödeme Katsayısı=Yan Ödeme Brüt Tutarı

Bu yan ödeme brüt tutarı 657 maaşın içine dahil edilmiş oldu. Bu tutardan damga ve gelir vergisi kesilir eğer yan ödemelerinde emekliliğe yansıtılması isteniyor ise bundan SGK prim kesintileri de yapılabilir.

Yukarıda örnek puanlar sadece senaryo edilmek için verilmiştir. Bir branşın diğer branşa olan üstünlüğünde yan ödeme puanları belirlenirken sahada çalışan tabipler, akademik hocalar, TUS tercihleri ve dernekler ile istişare ederek ihtiyaca göre belirlenmelidir.

Örnek 2: Ankara merkezde yataklı kurumda çalışan hemşireyi ele alalım.

İş Güçlüğü Zammı Puanı :600 puan olsun. Sağlık hizmetleri sınıfı unvanlar güçlük ve risk alanları yeniden güncellenmelidir. Doğum yaptıran Ebe ile Diyetisyen gibi unvanları iş güçlüğü riskleri daha hakkaniyetli puan cetveli hazırlanmalıdır. Hemşire, ebe gibi unvanlar her birimde çalıştırılmak yerine birimlerde diplomaya göre unvan çalıştırılmalıdır. Ayrıca hemşire fiilen unvanını icra etmiyor ise bu puan düşürülmelidir. Hastanelerde hemşire yetersizliği çekilirken hemşirelerin bir şekilde yolunu bulup masa başı iş alarak unvanın dışına çıkarsa bu puan aşağı çekilmelidir. Aşağı çekilen puan net ödeme tutarını düşüreceği için bu yola başvuran hemşire masa başı çalışmayı tercih etmeyip asıl görevini yapmayı tercih edecektir. Bununla birlikte hem hastaneler sağlık personelini bulmuş olacak hem çalışma huzuru sağlanmış olacaktır.

Performans Zammı Puanı:450 puan olsun. Sağlık personeli çalıştığı birime göre değil yaptığı iş eylemine göre puanlama yapılmalıdır. Bugün büyük bir  A hastanesinin acil servisinde 10 personel sıra ile nöbetleşerek rahat bir şekilde çalışma yaparken küçük bir  B hastanesinde acil serviste az sayıda çalışan sağlık personeli daha çok emek sarf etmektedir. Yine aynı şekilde kat hemşiresi personel azlığı nedeni ile yine A hastanesini acil servis personeline göre bazen daha çok emek sarf edebilmektedir. Bu yüzden performans puanı çalıştığı hastane ya da birime göre değil gerçekleştirmiş olduğu tedavi sayısına göre puanlanmalıdır. Her sağlık personeli kurumunda yapmış olduğu tedaviyi HBYS sistemine girerek kendi adına puanlama oluşturulmalıdır. Bu puanda Performans Zammı Puanı olarak maaşına dahil edilmelidir. Bununla birlikte gece, hafta sonu ve bayramlarda yapılan puanlar gündüze oranla daha farklı olmalıdır. Bu sistemde fazla mesai nöbet ücreti de kaldırılabilir. Fazla çalışan sağlık personeli zaten fazladan performans puanı üretmiş olup fazla mesaisini yan ödeme içinde almış olacaktır. Riskli birim tanımı yerine Özellikli tedavi puanları getirilmelidir. Özellikli tedavi puanları hanesine yazan diğer sağlık personeli zaten riskli birimde çalışmış sayılacaktır. Böylelikle bir çok riskli birim polemiğine son verilecektir.

Tem. Güç. Zam. Puanı:600 puan olsun. Her unvan sektördeki bulunabilirlik seviyesine göre yeniden güncellenmelidir. Ayrıca puanlama yaparken illere göre unvan temini göz önüne alınmalıdır.

Mali Sor. Zam. Puanı:575 puan olsun. Taşınır gibi ek görevleri var ise bu puandan faydalandırılmalıdır.

Saha Sorumluk Puanı:1 puan olsun. Birim sorumlusu olan hemşire bu puandan yararlandırılmalıdır.

Diploma ve Sertifika Puanı:1 puan olsun. Eğitim durumu ve sertifika durumuna göre bu puandan faydalandırılmalıdır.

 Şimdi yan ödeme puanlarını formüle edelim.

İş Güçlüğü Zammı Puanı : Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Performans Zammı Puanı: Sağlık personeli kendi adına gerçekleştirmiş olduğu tedavi toplamları puanı yazılcak

Tem. Güç. Zam. Puanı: Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Mali Sor. Zam. Puanı: Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Saha Sorumluk Puanı: Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Diploma ve Sertifika Puanı: Hazırlanacak puan cetveline göre belirlenecek

Tüm yan ödemeler puanı toplanıp aşağıdaki gibi formüle edilir.

Toplam Yan Ödeme puanı x Yan Ödeme Katsayısı=Yan Ödeme Brüt Tutarı

Bu yan ödeme brüt tutarı 657 maaşın içine dahil edilmiş oldu. Bu tutardan damga ve gelir vergisi kesilir eğer yan ödemelerinde emekliliğe yansıtılması isteniyor ise bundan SGK prim kesintileri de yapılabilir.

Yukarıda örnek puanlar sadece senaryo edilmek için verilmiştir. Bir unvanın diğer unvana olan üstünlüğünde yan ödeme puanları belirlenirken sahada çalışan unvanlar, akademik hocalar, sendikalar ve dernekler ile istişare ederek ihtiyaca göre belirlenmelidir.

Bu taslak sadece bir öneridir. Bu mantıkta ilerleyerek yeni eklemeler ve çıkarmalar yapılarak sistem geliştirilebilir. Öneriyi fazla teknik detaya girmeden mantığını anlatmaya çalıştım.

Sedat ATLAS